Η ενδοαγγειακή απεικόνιση αποτελεί ένα κρίσιμο εργαλείο στη σύγχρονη καρδιολογία, επιτρέποντας την ακριβή διάγνωση και την καθοδήγηση της θεραπείας σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο.
Οι τρεις κυριότερες μέθοδοι ενδοαγγειακής απεικόνισης είναι το ενδοαγγειακό υπερηχοκαρδιογράφημα (IVUS), η οπτική συνεκτική τομογραφία (OCT) και η ενδαγγειακή υπέρυθρη φασματοσκοπία (NIRS). Κάθε μία από αυτές τις τεχνικές προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα για την αξιολόγηση των αγγείων της καρδιάς.
Τι είναι η ενδοαγγειακή απεικόνιση;
Η ενδοαγγειακή απεικόνιση αναφέρεται σε τεχνικές που χρησιμοποιούν καθετήρες για την απεικόνιση του εσωτερικού τοιχώματος των στεφανιαίων αγγείων. Αυτές οι μέθοδοι επιτρέπουν την ακριβή εκτίμηση της δομής και της σύστασης του εσωτερικού τοιχώματος των αγγείων, της ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης των αθηρωματικών πλακών καθώς και των συνοδών ενδοαυλικών στενώσεων.
Η ενδοαγγειακή απεικόνιση είναι εξαιρετικά σημαντική για τη διάγνωση της υποκείμενης στεφανιαίας νόσου καθώς και για την καθοδήγηση των συνοδών θεραπευτικών επεμβάσεων, όπως η τοποθέτηση stent, και τη βελτίωση των καταληκτικών αποτελεσμάτων της συγκεκριμένης θεραπείας.
Τι είναι η εξέταση οπτικής συνεκτικής τομογραφίας (Optical Coherence Tomography – OCT);
Η οπτική συνεκτική τομογραφία (OCT) είναι μια εξελιγμένη τεχνική που χρησιμοποιεί την εκπομπή φωτός μέσο οπτικής ίνας για να δημιουργήσει εικόνες υψηλής ανάλυσης του εσωτερικού τοιχώματος των αγγείων. Η μέθοδος βασίζεται στην ανάλυση της αντανάκλασης του φωτός από τις διάφορες δομές του αγγειακού τοιχώματος μέσω μιας περιστρεφόμενης οπτικής ίνας.
Η οπτική συνεκτική τομογραφία (OCT) παρέχει εικόνες με ανάλυση που συγκρίνεται με αυτή του οπτικού μικροσκοπίου, επιτρέποντας την ακριβή εκτίμηση της ποιότητας της αθηρωματικής πλάκας και άλλων μικροσκοπικών δομών του αγγείου. Η τεχνική αυτή είναι χρήσιμη για την ακριβή εκτίμηση της αθηρωματικής πλάκας και για τη βελτιστοποίηση της τοποθέτησης stent.
- (1Α) Φυσιολογική απεικόνιση αγγείου σε IVUS. Διακρίνονται οι 3 χιτώνες, έσω χιτώνας (intima) (πράσινο βέλος), μέσος χιτώνας (media – EEL) [ηχοδιαυγαστικός μαύρος δακτύλιος (κόκκινο βέλος)] και έξω ινώδης χιτώνας (adventitia) (μπλε βέλος).
- (1Β) Απεικόνιση έκκεντρης αθηρωματικής πλάκας σε IVUS (περιοχή εντός πορτοκαλί πλαισίου). Παρατηρούμε τη διεισδυτική ικανότητα του IVUS που επιτρέπει την ακριβή εκτίμηση του πάχους της αθηρωματική πλάκας.
- (1C) Φυσιολογική απεικόνιση αγγείου σε OCT. Διακρίνονται οι 3 χιτώνες, έσω χιτώνας (intima) (πράσινο βέλος), μέσος χιτώνας (media – EEL) [ηχοδιαυγαστικός μαύρος δακτύλιος (κόκκινο βέλος)] και έξω ινώδης χιτώνας (adventitia) (μπλε βέλος).
- (1D) Απεικόνιση έκκεντρης αθηρωματικής πλάκας σε OCT (περιοχή με βέλη). Παρατηρούμε τη χαμηλή διεισδυτική ικανότητα της OCT που δεν επιτρέπει την ακριβή εκτίμηση του πάχους της αθηρωματική πλάκας (απορρόφηση φωτός). Αντιθέτως, η υψηλή ευκρίνεια επιτρέπει την αναγνώριση δομών όπως μακροφάγα (κοκκία με υψηλή φωτοαντανάκλαση –light backscattering) (κόκκινα βέλη).
Τι είναι η εξέταση υπέρυθρης φασματοσκοπίας (Near Infrared Spectroscopy – NIRS);
Η ενδοαγγειακή υπέρυθρη φασματοσκοπία (NIRS) επιτρέπει τον προσδιορισμό και την ποσοτική εκτίμηση της λιπώδους σύστασης των αθηρωματικών πλακών μέσα από την ανάλυση του λιπώδους πυρήνα τους. Η μέθοδος βασίζεται στη χρήση καθετήρα, ο οποίος διαθέτει οπτική ίνα με τη δυνατότητα εκπομπής φωτός με μήκος κύματος κοντά σε αυτό της υπέρυθρης ακτινοβολίας με σκοπό την ανάλυση της χημικής σύνθεσης της αθηρωματικής πλάκας, παρέχοντας πληροφορίες για το μέγεθος του περιεχόμενου εντός της πλάκας λιπώδους πυρήνα.
Η συγκεκριμένη πληροφορία είναι εξαιρετικά χρήσιμη καθώς όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του λιπώδους πυρήνα και της λιπώδης σύστασης της πλάκας τόσο πιο ευάλωτη είναι η αθηρωματική πλάκα και τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος και η πιθανότητα ρήξης της πλάκας και άρα της πρόκλησης οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Η μελέτη NIRS είναι η μόνη εγκεκριμένη από τον Αμερικάνικο Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) μέθοδος για την διάγνωση υψηλού κινδύνου/ευάλωτων αθηρωματικών πλακών. Μάλιστα πρόσφατες κλινικές μελέτες έχουν δείξει πως η προληπτική θεραπευτική αντιμετώπιση των συγκεκριμένων πλακών με την τοποθέτηση stent μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο πρόκλησης οξέος εμφράγματος.
Τι είναι η εξέταση ενδοαγγειακού υπερηχογραφήματος (Intravascular Ultrasound-IVUS);
Το ενδοαγγειακό υπερηχοκαρδιογράφημα (IVUS) είναι μια τεχνική που χρησιμοποιεί υπερήχους για την απεικόνιση του εσωτερικού των στεφανιαίων αγγείων. Ένας καθετήρας με κεφαλή υπερήχων τοποθετείται εντός του αυλού του αγγείου. Η επακόλουθη εκπομπή υπερηχητικών κυμάτων από την κεφαλή του καθετήρα και ο βαθμός αντανάκλασης και απορρόφησης αυτών από τις διάφορες δομές του εσωτερικού τοιχώματος των στεφανιαίων αγγείων οδηγού στη δημιουργία αντίστοιχων υψηλής ανάλυσης εικόνων του εσωτερικού του τοιχώματος των στεφανιαίων αγγείων, οι οποίες επιτρέπουν τη διάγνωση και τον προσδιορισμό τυχών αθηρωματικών πλακών και συνοδών ενδοαυλικών στενώσεων.
Το IVUS επιτρέπει την ακριβή μέτρηση των διαστάσεων του αγγείου, της σύστασης του τοιχώματος και της αθηρωματικής πλάκας που προκαλεί τη στένωση (επασβεστωμένη αθηρωματική πλάκα ή μαλακή αθηρωματική πλάκα), του συνολικού φορτίου της αθηρωματικής πλάκας (plaque burden) και της συνολικής ελάχιστης επιφάνειας του ελεύθερου αυλού του αγγείου (minimum luminal area – MLA). Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την καθοδήγηση διαδερμικής αγγειοπλαστικής και της τοποθέτησης stent και τη βελτιστοποίηση των θεραπευτικών αποτελεσμάτων.
Που γίνονται οι εξετάσεις;
Οι εξετάσεις IVUS, OCT και NIRS πραγματοποιούνται σε εξειδικευμένα καρδιολογικά κέντρα και νοσοκομεία που διαθέτουν τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό με την ανάλογη εμπειρία και τις απαραίτητες γνώσεις για την εκτέλεση αλλά και την ανάλυση και την ερμηνεία των συγκεκριμένων εξετάσεων.
Υπάρχουν επιπλοκές στις εξετάσεις;
Οι εξετάσεις IVUS, OCT και NIRS γενικά θεωρούνται ασφαλείς και η πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών είναι εξαιρετικά μικρή (<0.1%) όταν η μελέτες διενεργούνται από κάποιον έμπειρο επεμβατικό καρδιολόγο.
Ποιο είναι το κόστος των εξετάσεων;
Το κόστος των εξετάσεων IVUS, OCT και NIRS μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον χρησιμοποιούμενο εξοπλισμό (καθετήρες) το είδος της εξέτασης και τις αντίστοιχες υπηρεσίες που παρέχονται κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
Συνολικά, οι εξετάσεις IVUS, OCT και NIRS αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για την ακριβή διάγνωση και διαχείριση της στεφανιαίας νόσου, προσφέροντας σημαντικές πληροφορίες για τη θεραπεία αυτής και την πρόληψη καρδιοαγγειακών επεισοδίων.